Przejdź do głównej zawartości

Leśne jadło - Bukiew

Witam was w nowej serii publikacji. 

Leśne jadło ma zadanie przybliżyć wam, czytelnikom, i nam, autorom bloga, informacje na temat jadalnej flory i fauny spotkanej w czasie wędrówek czy bytowania w lesie. Postaramy się, żeby były to informacje ciekawe i przydatne w czasie ogólnorozumianego survivalu.
survivalowe źródło jedzenia
Buk pospolity (Fagus sylvatica L.). Wyśmienite Leśne Jadło.
Źródło: własne

Jako pierwsze, praktycznie na ochotnika, wyznaczyliśmy buk. A konkretnie nasiona (orzeszki) buka. Czemu na ochotnika? Otóż powód jest prosty. A jest nim przypadający właśnie teraz okres wyłuszczania się nasion i opadania ich na ziemię. Kto miał okazję na przełomie września i października wędrować buczyną i przyjrzał się po czym stąpa, ten wie.

Bukiew


Leśne jedzenie - Bukiew; Leśne Jadło
Łupina orzecha buka wraz z orzeszkami.  
źródło: własne

Nasiona buka są orzeszkami o długości około 2 - 2,5 cm. Na drzewie występuje w zdrewniałych osłonkach przez ciocię Wikipedię zwaną kupulą (mi tam się podoba). Po zdjęciu niezbyt twardej osnówki znajdziemy przepyszne nasiono, smakiem i konsystencją przypominające orzech laskowy. Nasiona są źródłem dużej ilości tłuszczów 20% - 40% (różne źródła różnie podają). Posiadają też dużo białka, bo około 20%. Rzecz jasna, zawierają też dużą ilość węglowodanów oraz inne składniki mineralne, które jednak są w mniejszości [1][2]. Kolejnym dużym procentem w składzie jest oczywiście woda. Kilkanaście %.

Mr. Wilson na swoim blogu [4] podaje również, że w 100 g prażonej bukwi kryje się aż 576 kcal. Czyli jest to bardzo energetyczny zastrzyk. Kaloryczność zawdzięczamy dużej dawce tłuszczy, ale chyba nie odkryję Ameryki pisząc, że to normalne w śród jadalnych nasion. Ważną informacją powinno być, że tłuszcz wyciśnięty z orzeszków bukowych nie jełczeje podczas przechowywania - jest więc trwały [2].

Z ciekawostek to to, że z orzeszków można wyciskać olej, albo zgnieść i uprażyć w celu sporządzenia substytutu kawy zbożowej. Ja jednak preferuję zjedzenie zwyczajnie, po obraniu ze skórki. 
Leśne Jadło
Po lewej koszyki. Po prawej suche liście. Na dole, po środku bukiew.
źródło własne
Ważną informacją jest to, że orzeszki nie są pozbawione wad. Otóż zawierają trujący w dużych ilościach alkaloid, faginę [5], który jednak nie występuje w wyciśniętym oleju, a poza tym ulega rozkładowi pod wpływem temperatury [3]. Toteż krótkotrwałe prażenie czy dodanie rozdrobnionego miąższu do zupy powoduje, że bukiew staje się bezpieczna dla naszego organizmu.

Występowanie faginy nie jest jednoznaczne z zatruciem po spożyciu jednego czy nawet garści orzeszków. Nie wiem, ile trzeba zjeść, by się zatruć, ja jednak w swoim życiu zjadłem już kilka garści i nie zauważyłem żadnych skutków niepożądanych. Jednakże z pewnością nie jest to żadna norma, którą powinniście się sugerować. Zresztą i tak przeważnie staram się prażyć orzeszki na patelni. Zyskują na smaku i stają się chrupkie.

Zachęcam do wyjścia w pobliskie buczyny i pozbierania kilku nasion, by na własnej skórze (a może powinienem napisać: na własnym języku), przekonać się, jak smaczna jest bukiew.


Literatura:
[1] Bolesław Suszka: Rozmnażanie generatywne. W: Buk zwyczajny. Stefan Białobok (red.). Wyd. Nasze drzewa leśne. Warszawa, Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990.[2] Wiesław Grochowski: Jadalne owoce leśne. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1986, s. 162-164.
[3] Łukasz Łuczaj: Dzikie rośliny jadalne Polski. Krosno: Chemigrafia, 2004.
[4] Mr. Wilson: Bukiew, Mr. Wilson bushcraft; http://bushcraftwilson.blogspot.com/2013/11/bukiew-dawne-to-czasy-gdy-panskie-stoy.html 
[5] Buk pospolity, Ścieżka "Drzewa Świata, Instytut Dendrologii PAN; Dostęp: www.idpan.poznan.pl/index.php/sciezka-drzewa-swiata/695-buk-pospolity.html


Inne artykuły z cyklu leśne jadło:

Komentarze

  1. Ile tego się jadło za dzieciaka, garść na raz to na pewno, nigdy żadnych skutków ubocznych nie zauważyłam. Moja córka też je uwielbia, ostatnio nazbierała trochę i dałam jej do kieszeni, w szkole inne dzieciaki nie wiedziały, że to można jeść. U niej też nie widziałam skutków ubocznych.

    Prażenie brzmi super. Tylko mam pytanie, czy prażyć można w łupinkach czy najpierw obrać?

    OdpowiedzUsuń
    Odpowiedzi
    1. Osobiście prażę w łupinkach, ale po wyciągnięciu z koszyków nasiennych.

      Usuń
  2. Dziękuję. Koszyczków nawet nigdy nie zbierałam, zawsze same nasiona. Uprażone też są pyszne, ale najlepsze jednak prosto z ziemi :)

    OdpowiedzUsuń

Prześlij komentarz

Mogą Cię jeszcze zainteresować:

Czym jest ogień? I co go tworzy?

O ogniu ostatnio już pisaliśmy. Że ogień jest fajny, że się przydaje, i że każdy prawdziwy facet powinien umieć go rozpalać. Tego ostatniego nie pisaliśmy? A to z całą pewnością jeszcze napiszemy, przy okazji tłumacząc, jak to właściwie robić. A dzisiaj trochę o samym ogniu jako takim. Postaramy się odpowiedzieć na pytanie: czym ten ogień jest.

Wycinek historii - Katastrofa w Andach

Grupa ocalałych urugwajskich rugbistów widzianych z pokładu helikoptera ratunkowego. Już na pierwszy rzut oka sytuacja wygląda na nieciekawą.   Macie przed sobą pierwszy z wpisów w cyklu Wycinek Historii. W serii tej przytoczymy kilka, może nawet kilkanaście, historii, które mogą wydać się nieprawdopodobne, ale jednak wydarzyły się naprawdę i będą nam w stanie dostarczyć życiowych lekcji. Na pierwszy rzut idzie dość znana (tak myślę), bo spopularyzowana przez filmy i książki, historia grupy rozbitków ocalałych z katastrofy lotniczej lotu 571 urugwajskich sił powietrznych, która miała miejsce w Andach. Będzie to opowieść o rozbitkach, zadziwiająco silnym instynkcie przetrwania oraz o kanibalizmie.

Kilka słów o ogniu

" ogień rz. mnż III, D. ognia; lm D. ogni 1 . 'ciepło i światło powstałe w wyniku spalania się ciał, widoczne w postaci płomieni i żaru; płomień' 2 . pot. 'pożar' 3 . 'stos drzewa, chrustu itp. palący się pod gołym niebem; ognisko' 4 . 'płonący lub świecący materiał palny; płomień lub światło lampy, zapałki, świecy itp.' 5 . 'gwałtowny stan emocjonalny, namiętność, pasja, werwa' 6 . strzały z broni palnej; strzelanina, kanonada' " [1] Ogień - bożek survivalowców, harcerzy i wszelkiej maści wędrowców;  fot. własna Fizykochemiczne zjawisko, które pozwala ogrzać się i przyrządzić posiłek. Wokół ognisk Indianie budowali swoje osady. A sam ogień utożsamiali z bogami. Odkąd udomowiliśmy ogień jakieś 500 tyś. lat temu [5], wielu z nas nie może się bez ognia obejść. Sam ogień odgrywa ważną rolę w naszym codziennym życiu. Między innymi dlatego instalujemy w domach kominki i umawiamy się ze znajomymi na wspólne smażenie kiełba

Czy z kawiarki da się zrobić awaryjny destylator? [Doświadczenie #1]

Destylacja jest jednym z prostszych procesów oczyszczania (bądź rozdziału) cieczy. Oczywiście nie jest sposobem bez wad, ale w wielu przypadkach wystarczającym. W poprzednim poście pisaliśmy o teoretycznym wykorzystaniu takiego procesu w kontekście przemiany kawiarki w destylator . Powiedzieliśmy czym jest destylacja, jak zbudowana jest kawiarka (oraz, co chyba ważniejsze: jak działa), a także jakie powinniśmy zrobić przekształcenia, by kawiarka zamiast parzyć kawę, destylowała nam brudną wodę .